به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، ششمین پیش همایش کنگره بین المللی بزرگداشت مرحوم علامه میرحامد حسین امروز با موضوع معرفی مؤسس مدرسه لکهنو مجدّد الشریعه مرحوم علامه غفران‌مآب در سالن اجتماعات بنیاد فرهنگی امامت و با حضور آیت الله علیدوست برگزار شد.
آیت الله ابوالقاسم علیدوست در ابتدای این پیش‌همایش به بررسی ادوار مختلف اخباری گری پرداخته و گفت: اخباری گری نه یک بسته کامل با تمام لوازمش که یک رفتار با اَشکال مختلف است که در جاهای مختلف علائم مختلفی از خود نشان داده را می توان در پنج دوره مختلف تقسیم بندی کرد.
وی تصریح کرد: در دوره چهارم، اخباری گری به یک بسته با لوازم مختلف تبدیل میشود؛ مثلاً مبارزه با تقلید، وجوب عینی اجتهاد یعنی اینکه همه باید مجتهد شوند، مبارزه بدون تعارف با فقها از لوازم اخباری گری در دوره چهارم است.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم گفت: ما امروز با جریان پنجم اخباری گری مواجهیم که با تقلید هم مشکل ندارند؛ کتاب اصول هم می نویسند و در غیرفقه نیز این اخباری گری را دارند.
وی افزود: درست است که اخباری ها به فقها حمله داشته اند اما خدمات بسیاری نیز انجام داده اند؛ چه در دوره های اول و دوم و در دوران شیخ کلینی ها و چه در دوره چهارم و در زمان امثال علامه مجلسی خدمات بسیاری داشته اند.
حجت الاسلام والمسلمین مولانا سیدکلب جواد نقوی سپس از طریق ویدیو کنفرانس گفت: حقیقت این است که اسلام بر پایه عقل و علم بنا شده است؛ لذا قرآن از علم و عالم یاد میکند و ائمه اطهار علیه السلام علم را مورد تأکید قرار داده اند.
وی افزود: نائبان ائمه علیهم السلام نیز همیشه بر معیار علم معرفی شده اند تا رهبری جامعه را برعهده بگیرند.
دبیرکل شورای علمای شیعه هندوستان تصریح کرد: یکی از این عالمان سید دلدارعلی غفران‌مآب متولد سال ۱۱۶۶ است که در نصیرآباد هند به دنیا آمد؛ ایشان رهبری هند قدیم که شامل سریلانکا، بنگال، نپال و احتمالاً مرزهای هند که به افغانستان می رسیده را برعهده داشته اند.
وی خاطرنشان کرد: علامه غفران‌مآب به جهت تحصیل علوم دینی بعد از هند سفر خود به عراق و ایران را آغاز کردند و در آنجا از علمای بزرگی همچون آیت الله وحید بهبهانی و سید مهدی بحرالعلوم استفاده کرده و اجازه اجتهاد دریافت کردند.
حجت الاسلام والمسلمین نقوی گفت: ایشان بعد از برگشت به هند کارهای عظیم علمی را از خود به جای گذاشته اند که برای حوزه های علمیه شیعی جزء میراث علمی آنها محسوب میشوند.
وی اظهار داشت: برادر مرحوم میرحامد حسین در مورد ایشان میگوید از بین برنده بدعت ها و احیاگر سنت های دینی اگر کسی باشد مرحوم غفران‌مآب است. دبیرکل شورای علمای شیعه هند بیان داشت: یکی دیگر از کارهای ایشان مقابله با اخباریت در شبه قاره بوده است که در این رابطه کتابی با عنوان «اساس الاصول» را نوشته است.
وی افزود: اولین نماز جماعت نیز توسط ایشان در شبه قاره برپا شد که نماز ظهر ۱۳ رجب بود و این کار ایشان به تأسی از پیامبر اعظم بود که اولین نماز جماعتی که اقامه کردند نماز ظهر بوده است؛ طبق نقل های مختلف برپایی اولین نماز جمعه تشیع اعم از ایران و عراق توسط ایشان در سرزمین هند برپا شده است.
حجت الاسلام والمسلمین سیدکلب جواد نقوی در پایان گفت: باید همایش ها و سمینارهای بسیاری برای این چنین شخصیت ها برگزار شود تا علم و فضل ایشان برهمه آشکار گردد.
حجت الاسلام والمسلمین مهدی اسفندیاری، به عنوان سومین سخنران این پیش همایش گفت: اصل برنامه سال ها پیش آغاز شده و همانطور که میدانیم استاد بزرگوار آیت الله میلانی حق حیات دارند گردن کتاب عبقات الانوار و اگر نمی بود زحمات ایشان، شاید آنقدر عبقات شناخته نمی شد.
وی افزود: اما نکته ای که وجود دارد این است که برنامه از کتاب های «عبقات الانوار» و «ردود کتاب تحفه» کم کم گسترده شد تا با اشراف حجت الاسلام والمسلمین سبحانی دامنه کار توسعه پیدا کرد و امروز ما هم اَعلام بزرگوار مدرسه لکهنو را به تعدد و هم آثار مختلف شان را در بخش احیاء داریم.
مدیر بخش احیای آثار بنیاد فرهنگی امامت: طرح دیگر، مسئله روش شناسی کلامی شیعی است که یک پروژه آن زیر نظر دکتر سبحانی در حال تنظیم است.
دبیر علمی همایش: مهمترین اثری که از آثار ایشان است و در دستور کار قرار گرفت کتاب «عماد الاسلام» یا مرآت العقول است؛ برخی گفته اند این کتاب بزرگترین کتاب کلامی شیعه است.
حجت الاسلام مولانا سیدعاکف زیدی در ادامه این همایش گفت: آنچه از خدمات علامه غفران‌مآب معروف است چند گزینه است که یکی از آنها اقامه اولین نماز جمعه در شمال هند، مقابله با اخباری گری، حمایت از حوزه نجف، تربیت شاگردان زیاد و تأسیس قوه قضائیه شیعی در هند بوده است.
وی افزود: نماز جمعه ای که علامه غفران‌مآب برگزار نمود یک مبارزه با خفقان و سکوتی بود که به شیعیان شمال هندوستان تحمیل شده بود. اما در اواخر قرن ۱۸ که فضا برای اظهار وجود و تشکیل حکومت شیعی فراهم بود، این سکوت دیگر یک انحراف به شمار می رفت و علامه غفران‌مآب به مبارزه با این انحراف رفتند.
حجت الاسلام مولانا سیدعاکف زیدی اظهار داشت: این خاندان در قرن های ۱۳ و ۱۴ تلاش های درخشان بسیاری برای تمدن سازی اسلامی بر اساس تفکر شیعی در شمال شبه قاره هند داشته اند.
در بخش سوم این پیش همایش نشستی با موضوع بررسی آثار و خدمات علامه غفران‌مآب و با حضور حجج اسلام والمسلمین محمدتقی سبحانی، محمدحسین مختاری و سیدمصطفی حسینی نقوی (اسیف جایسی) از کشور هند برگزار گردید.
اسیف جایسی در این نشست گفت: بنده مقاله ای در ۶۰ صفحه درباره سرگذشت و خدمات علامه غفران‌مآب نوشته ام.
وی بین داشت: آیت الله دلدارعلی غفران‌مآب یک مصنف، یک محقق و یک محدث بوده اند که با کردار نیک خود سبب شدند شاه هند بعد از وفاتشان به ایشان لقب غفران‌مآب را بدهد. ایشان در نصیرآباد هند به دنیا آمدند و علاوه بر لقب غفران‌مآب در زمان حیات هم لقب مجدّدالشریعه را داشته اند.
حجت الاسلام والمسلمین سید مصطفی حسینی نقوی خاطرنشان کرد: خورشید بعد از غروب نورش از نیمی از مردم پوشانده می شود اما حضرت غفران‌مآب بعد از غروبشان هم نورشان بر مردم می تابد. ایشان با مجاهدت خود سبب توجه به تشیع در شبه قاره هند شدند. مجاهدت های ایشان در زمینه های مختلفی بوده که با این مجاهدت ها خاندان ایشان به خاندان اجتهاد شهرت یافته اند و تمام محققین شیعی در شمال شبه قاره به این قاره می رسند. میراث علمی ایشان منشأ فیض برای تمام شیعیان بلکه تمام مسلمین است.
وی افزود: علمای قبل از ایشان یا در تقیه بودند و یا تفکرات صوفیه را داشتند. اما با آمدن ایشان این تفکرات تا حد زیادی در شبه قاره برچیده شد.
اسیف جایسی گفت: مجموعه خطبه های ایشان در کتاب «مواعظ حسنیه» جمع آوری شده است.
حجت الاسلام والمسلمین محمدحسین مختاری نیز در این مراسم عنوان داشت: خاندان اجتهاد و مرحوم غفران‌مآب از مصادیق همان آیه مبارکه ای هستند که میفرماید: عالم همانند درختی است که اصلش ثابت و فرعش در سماء است.
وی افزود: علمای درجه اول و کتاب های شاخصی در کارنامه خاندان علامه غفران‌مآب دیده می شوند. ایشان در ۳۵ سالگی بعد از گذراندن شاگردی در نزد علمای قم و نجف به شمال هند بازگشتند و در ماه رجب اولین نماز جمعه را در آنجا برگزار نمودند.
حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمدتقی سبحانی در پایان این نشست گفت: فکر تمدن سازی شیعه مانند بعضی آثار باستانی است که دیده می شود عمارتی از دور پیداست اما وقتی که باستان شناسان به کندن زمین های اطراف آن اقدام میکند یک شهر را که در زیر خاک پوشیده شده پیدا میکنند؛ ما امروز هرچه بیشتر پیش می رویم بیشتر به عظمت مدرسه لکهنو پی می بریم.
وی خاطرنشان کرد: نکته ای را که لازم میدانم بگویم این است که صاحب معالم را به هیچ وجه نمی شود از اخباریون دانست و بزرگوارانی که مدّعای اخباری بودن صاحب معالم را دارند می بایست در محافل پژوهشی و با استنادات دقیق علمی آنرا به اثبات برسانند.
